||om tat sat||

సుందరకాండ.
అథ త్రయోవింశస్సర్గః

ఇత్యుక్త్వా మైథిలీం రాజా రావణః శత్రు రావణః|
సందిశ్య చ తతః సర్వా రాక్షసీర్నిర్జగామ హ||1||
నిష్క్రాంతే రాక్షసేంద్రే తు పునరంతఃపురం గతే|
రాక్షస్యో భీమరూపాః తాః సీతాం సమభిదుద్రువుః||2||

స|| మైధిలీం ఇత్యుక్త్వా రావణాః శత్రు రావణః తతః సర్వాన్ రాక్షసీః సందిశ్య చ తతః రాజా నిర్జగామ|| రాక్షసేంద్రే పునః అంతఃపురం గతే నిష్క్రాంతే తు భీమరూపాః రాక్షస్యః తాం సీతాం సమభిదుద్రువుః||

Thus having told Maithili , Ravana, the tormentor of enemies , commanded all the Rakshasa women too and then left ( for his palace). After the king of Rakshasas left for the inner harem, the fearsome Rakshasa women surrounded Sita.

తతస్సీతాం ఉపాగమ్య రక్షస్యః క్రోథమూర్చితాః|
పరం పరుషయా వాచా వైదేహీం ఇదమబ్రువన్ ||3||
పౌలస్తస్య వరిష్ఠస్య రావణస్య మహాత్మనః|
దశగ్రీవస్య భార్యా త్వం సీతే న బహుమన్యసే||4||

స|| తతః రక్షస్యః క్రోధమూర్ఛితాః సీతాం వైదేహీం ఉపాగమ్య పరం పరుషయా వాచా ఇదం అబ్రువన్ || సీతే మహాత్మనః పౌలస్తస్య వరిష్ఠస్య దశగ్రీవస్య భార్యా త్వం న బహుమన్యసే ||

Then the Rakshasa women having lost their senses in anger, approached Sita and said the following angry words. ’Oh Sita ! Don't you think that it is a privilege to be the wife of the great soul , son of Pulastya, the ten headed Ravana'.

తతస్త్వేకజటా నామ రాక్షసీ వాక్యమ బ్రవీత్|
ఆమంత్ర్య క్రోధతామ్రాక్షీ సీతాం కరతలోదరీమ్||5||
ప్రజాపతీనాం షణ్ణాం తు చతుర్థో యః ప్రజాపతిః|
మానసో బ్రహ్మణః పుత్త్రః పులస్త్య ఇతి విశ్రుతః||6||
పులస్తస్య తు తేజస్వీ మహర్షిర్మానసః సుతః|
నామ్నా స విశ్రవా నామ ప్రజాపతి సమప్రభః||7||
తస్య పుత్త్రో విశాలాక్షీ రావణ శ్శత్రు రావణః|
తస్య త్వం రాక్షసేంద్రస్య భార్యా భవితుమర్హసి||8||
మయోక్తం చారు సర్వాంగీ వాక్యం కిం నానుమన్యసే|

స|| తతః ఏకజటా నామ రాక్షసీ ఆమంత్ర్య క్రోధతామ్రాక్షీ కరతలోదరీం సీతాం (ఇదం) వాక్యం అబ్రవీత్ | షణ్ణాం ప్రజాపతీనాం చతుర్థో ప్రజాపతి పులస్త్యః యః బ్రహ్మణః మానసపుత్రః ఇతి విశ్రుతః తు || తేజస్వీ పులస్తస్య మానసః సుతః మహర్షిః విశ్రవాః నామః సః ప్రజాపతి సమప్రభః || విశాలాక్షీ రావణః శత్రు రావణః తస్య పుత్త్రః | తస్య రాక్షసేంద్రస్య భార్యా భవితు త్వం అర్హసి||చారు సర్వాంగీ మయోక్తం వాక్యం కిం న అనుమన్యసె?||

Then one Rakshasi by name Ekajataa who had eyes red with anger, told Sita with a belly of the size of a palm the following words. ' Pulastya, the fourth among six Prajapatis, is known as the son born out of mind of Brahma. The glorious Pulastya's son born out of mind , equal in splendor to Prajapatis is great Rishi Visrava. Oh wide eyed one ! Ravana, the tormentor of enemies is his son. You deserve to be his wife. Oh lady of beautiful limbs ! Why do you not follow the words spoken by me?'

తతో హరిజటా నామ రాక్షసీ వాక్యమబ్రవీత్||9||
వివర్త్య నయనే కోపాత్ మార్జార సదృశేక్షణా|
యేన దేవాః త్రయ స్త్రింశత్ దేవరాజశ్చ నిర్జితాః||10||
తస్య త్వం రాక్షసేంద్రస్య భార్యా భవితు మర్హసి|

స|| తతః మార్జార సదృసేక్షణా హరిజటా నామ రాక్షసీ వివృత్య నయనః కోపాత్ (ఇదం) వచనం అబ్రవీత్ || యేన త్రయత్రింశత్ దేవాః దేవరాజశ్చ నిర్జితాః తస్య రాక్షసేంద్రస్య భార్యా భవితుం అర్హసి||

Then a cat eyed Rakshasi by name Harijata who had eyes rolling in anger, said the following words. 'You deserve to be the wife of that king of Rakshasas who defeated thirty three crore gods including the king of Devas'.

తతస్తు ప్రఘసా నామ రాక్షసీ క్రోధమూర్చితా||11||
భర్త్యయంతీ తదా ఘోరమ్ ఇదం వచనమబ్రవీత్ |
వీర్యోత్సిక్తస్య శూరస్య సంగ్రామే ష్వనివర్తినః||12||
బలినో వీర్యయుక్తస్య భార్యా కిం త్వం న లప్స్యసే|
ప్రియాం బహుమతాం భార్యాం త్యక్త్వా రాజా మహాబలః||13||
సర్వాసాం చ మహాభాగాం త్వాముపైష్యతి రావణః|
సముద్ధం స్త్రీసహస్రేణ నానారత్నోపశోభితమ్||14||
అంతః పురం సముత్సృజ్య త్వాముపైష్యతి రావణః|

స|| తతః క్రోధమూర్ఛితా ఘోరం భర్త్సయంతీ ప్రఘసా నామ రాక్షసీ ఇదం ఘోరం వచనం అబ్రవీత్|| వీర్యోత్సిక్తస్య శూరసుఅ సంగ్రామేషు అనివర్తినః బలినః వీర్యయుక్తస్య భార్యా త్వం కిం న లప్స్యసే||రావణః మహాబలః సర్వాసాం చ మహాభాగాం బహుమతాం భార్యాం త్యక్త్వా రాజా త్వాం ఉపైష్యతి || రావణః స్త్రీసహస్రేణ సమృద్ధం నానారత్నోపశోభితం అంతః పురం సమాసాద్య త్వాం ఉపైష్యతి ||

Then a Rakshasi who lost her senses in anger, spoke these terrible words deriding Sita.' Why are you not wishing to be the wife of the mighty valiant one, who never retreats in battle. The most powerful Ravana rejecting all the highly respectable ladies including his dear favorite lady, is desiring you. Ravana abandoning thousand wives in his harem provided with all kinds of gems , is desiring you'.

అన్యాతు వికటానామ రాక్షసీ వాక్యమబ్రవీత్||15||
అసకృద్దేవతాయుద్దే నాగగంధర్వ దానవాః|
నిర్జితా స్సమరే యేన స తే పార్శ్వముపాగతః||16||
తస్య సర్వసమృద్ధస్య రావణస్య మహాత్మనః|
కిమద్య రాక్షసేంద్రస్య భార్యా త్వం నేచ్ఛసేsధమే ||17||

స|| వికటా నామ అన్యా రాక్షసీ (ఇదం) వాక్యం అబ్రవీత్ | యేన అసకృత్ యుద్ధే దేవతాః నాగ గంధర్వ దానవాః యుద్ధే సమరే నిర్జితాః సః తే పార్శ్వం ఉపాగతః|| అథమే తస్య సర్వసమృద్ధస్య మహాత్మనః రావణస్య రాక్ష్సేంద్రస్య భార్యా కిం న ఇచ్ఛసే|

Then a Rakshasi by name Vikata said the following words. ' He who has often defeated Devas , Nagas, Gandharvas , Danavas in battle wants to be by your side. Oh Foolish woman! Why do you not wish to be the wife of the great soul Ravana who has abundance of wealth ?

తతస్తు దుర్ముఖీ నామ రాక్షసీ వాక్యమబ్రవీత్|
యస్య సూర్యో న తపతి భీతో యస్య చ మారుతః||18||
న వాతి స్మాయతాపాంగే కిం త్వం తస్య న తిష్ఠసి|

స|| తతః దుర్ముఖీ నామ రాక్షసీ (ఇదం) వాక్యం అబ్రవీత్ | ఆయతాపాంగే యస్య భీతః సూర్యః న తపతి యస్య చ మారుతః న వాతి స్మ తస్య త్వం కిం న తిష్ఠసి ||

Then a Rakshasi by name Durmukhi spoke the following words.' O Lady of long side glances ! Why don't you stand by that one afraid of whom the Sun does not shine brightly and the wind does not blow?'

పుష్పవృష్టిం చ తరవో ముముచురస్య వై భయాత్||19||
తతస్తు సుభ్రు పానీయం జలాదాశ్చ యదేచ్ఛతి|
తస్య నైరృతరాజస్య రాజరాజస్య భామినీ||20||
కిం త్వం న కురుషే బుద్ధిం భార్యార్థే రావణస్య హి|

స|| సుభ్రు భామిని యస్య భయాత్ తరవః పుష్పవృష్ఠిం ముముచుః యదా ఇచ్ఛతి శైలాశ్చ జలదాశ్చ పానీయం నైర్రుతరాజస్య రాజరాజస్య తస్య రావణస్య భార్యార్థే బుద్ధిం త్వం న కురుషే?||

'Oh Lady with beautiful eyebrows ! Why not you make up your mind to be the wife of Ravana , the king of kings, king of Southwest, afraid of whom the trees shower flowers, the mountains and clouds release water ?'

సాధుతే తత్త్వతో దేవి కథితం సాధు భామిని||21||
గృహాణ సుస్మితే వాక్యం అన్యథా న భవిష్యసి|

స|| సుస్మితే భామిని దేవి తత్త్వతః సాధు తే కథితం వాక్యం గృహాణ అన్యథా న భవిష్యసి ||

Oh Lady with gentle smile ! Accept these words spoken truly in your ineterest , otherwise you will not be alive.

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సుందరకాండే త్రయోవింశస్సర్గః||

Thus ends the thwenty third Sarga of Sundarakanda in Ramayana the first poem in Sanskrit composed by the first poet sage Valmiki

||om tat sat||